یک سایت، وبلاگ یا هر فعالیت مرتبط دیگر در فضای وب که به صورت عمومی در دسترس باشد برای ادامه حیات و داشتن انگیزه کافی معمولا قبل از هر چیز به جلب بازدیدکننده و کاربر نیازمند است تا مخاطب کالا یا خدماتی را که عرضه می کند پیدا کرده و بازخورد فعالیت های خود را مشاهده کند، از طرفی در دنیای وب جستجو نقش کلیدی دارد و اغلب ما از این طریق با سایت ها، وبلاگ ها و در کل صفحات وب آشنا می شویم، قاعدتا ایجاد دیتابیس اطلاعاتی برای این نوع جستجو با توجه به حجم بسیار زیاد داده های موجود در فضای وب کار چندان ساده ای نیست و هر شخص یا شرکتی نمی تواند چنین سیستمی را پیاده سازی کند، از این رو شرکت های بزرگی چون گوگل ایجاد شده اند که با سرمایه گذاری کلان در این حوزه نیازهای کاربران را مرتفع می کنند، این شرکت ها که ما آنها را تحت عنوان موتورهای جستجو می شناسیم با الگوریتم ها و قوانین خاصی صفحات وب را بررسی کرده و به هر صفحه امتیاز و رتبه ای اختصاص می دهند، هرچه مجموع امتیاز یک صفحه بالاتر باشد احتمال نمایش آن صفحه در قسمت های ابتدایی جستجو بیشتر خواهد بود، لذا بسیار مهم است که بدانیم چگونه باید سایت یا وبلاگ خود را برای موتورهای جستجو بهینه سازی کنیم، در وب به این دانش SEO مخفف (Search Engine Optimisation) یا بهینه سازی برای موتورهای جستجو گفته می شود که در این مقاله موبودید به اختصار در این رابطه خواهیم گفت.
SEO چیست و در وب چه اهمیتی دارد؟
همان طور که اشاره شد فعالیت حرفه ای در دنیای وب به سیستم جستجو وابستگی زیادی دارد و از آنجایی که این سیستم توسط موتورهای جستجویی چون گوگل تعریف می شود، مهم است که سایت یا وبلاگمان را بر اساس اصول آنها پیاده سازی کنیم تا در دنیای رقابتی وب که کسب و کارهای مشابه در آن معمولا به تعداد زیاد وجود خواهند داشت، رتبه بهتر و بالاتری بدست آوریم، تجربه ثابت کرده که کاربران در هنگام جستجو معمولا بر روی نتایجی کلیک می کنند که در صفحات نخستین و در رده های ابتدایی باشد، لذا کسب جایگاه بهتر می تواند شانس دیده شدن فعالیتمان را به همان نسبت افزایش دهد،اما کسب این جایگاه به هیچ وجه اتفاقی نیست و برای آن الگوریتم ها و قوانین خاصی تعریف شده، هرچه ما صفحه وب خود را برای این الگوریتم ها بهینه سازی کنیم به همان نسبت نتیجه بهتری کسب خواهیم کرد و در واقع SEO دانشی است متشکل از مجموعه اصول و قوانینی که رعایت آنها سایت یا وبلاگمان را برای موتورهای جستجو بهینه سازی می کند، در ادامه به اختصار نکاتی گفته می شود که دانستن آنها برای هر کسب و کار تحت وبی لازم و ضروری است.
برای ایجاد محتوا وقت و حوصله صرف کنیم
نکته کلیدی و اساسی هر سایت یا وبلاگی وجود محتوای خوب و کاربرپسند است که وقت و حوصله کافی برای ایجاد آن صرف شده باشد، گام اول ما در رسیدن به هدفمان انتشار مطالب کاربردی و مفید است چرا که اولین رسالت ما و هدفی که کاربران به دنبال آن هستند معمولا کسب نتایج مورد انتظار از مراجعه به صفحه وبی است که روی لینک آن کلیک می کنند، نوشتن در وب از اصول خاص خود پیروی می کند از جمله اینکه باید سعی کنیم تیتر و محتوای مطالبمان را مطابق نیاز کاربران انتخاب نمائیم و مختصر و مفید بنویسیم، در واقع باید تعادلی بین حجم اطلاعات و حوصله کاربران برقرار کنیم که شاید بدست آوردن این مهارت تا حدود زیادی به تجربه نیز بستگی داشته باشد.
رعایت استاندارد کدنویسی و معتبرسازی کدها
اگر قالب سایت یا وبلاگمان را خودمان طراحی می کنیم باید حتما از ابزارهای سنجش اعتبار (مانند سرویس اعتبارسنجی سایت w3.org که در آدرس validator.w3.org در دسترس است) استفاده کنیم، البته خیلی از سایت ها و وبلاگ ها هستند که با وجود داشتن رتبه ای خوب در موتورهای جستجو از استاندارد کدنویسی برخوردار نیستند، اگرچه کسب رتبه و جایگاه مناسب در جستجو صرفا به کدنویسی مربوط نمی شود اما باید به یاد داشته باشیم که در دنیای رقابتی وب، بین دو پایگاه یکسان از هر لحاظ آن سایت و وبلاگی بالاتر است که استانداردهای بیشتری را رعایت کرده باشد، از طرفی کدنویسی استاندارد کمک خواهد کرد تا مدیریت بهتر و ساختار منظم تری داشته باشیم.
محتوای خود را به درستی ایجاد و منتشر کنیم
بر خلاف انتشار محتوا به صورت کتاب، روزنامه، مجله و... که صرفا جنبه دیداری در آنها اهمیت دارد، بحث انتشار محتوا در وب به جنبه های غیردیداری و کدنویسی نیز می پردازد، برای مثال تصاویر منتشر شده در وب باید متن جایگزین تصویر (alt) و اندازه طول و عرض داشته باشند چرا که این اطلاعات در شرایط مختلف به مرورگر کمک خواهد کرد تا تجربه کاربری بهتری را ارائه کند همچنین این اطلاعات می توانند در هنگام جستجوی کاربران بسیار کاربردی باشند، موارد دیگری که باید به آنها توجه کنیم این است که از تغییر اندازه پیش فرض تصاویر خودداری نمائیم، برای عناصر موجود در فرم ها در حد امکان برچسب (label) مرتبط مهیا کنیم، از سرتیترها به حد نیاز استفاده نماییم، سرتیترها تگ های h1 تا h6 هستند.
از فید RSS و نقشه XML استفاده کنیم
فید یا خوراک RSS شیوه ای است که مدیران سایت ها و وبلاگ ها از طریق آن لینک ها و خلاصه ای از آخرین محتوای به روز شده خود را جهت اطلاع رسانی سریع به مخاطبانشان منتشر می کنند، این شیوه علاوه بر مخاطبان حقیقی (انسان ها) می تواند برای ربات های جستجوگر نیز مورد استفاده قرار گیرد، این ربات ها به صورت خودکار و به تناوب با مراجعه به فید RSS که در آدرسی مشخص و از پیش تعریف شده قرار دارد می توانند از روند به روزرسانی محتوا اطلاع کسب کنند، به روز بودن محتوا در SEO امتیاز بسیار مثبتی محسوب می شود و به همین دلیل استفاده از فید RSS در زمینه بهینه سازی برای موتورهای جستجو اهمیت زیادی دارد و بسیار مفید و کاربردی خواهد بود، علاوه بر سیستم RSS، موتورهای جستجوگر معروف از جمله گوگل (Google)، بینگ (Bing)، یاهو (Yahoo) و... جزء پروتکلی به نام نقشه سایت یا Sitemap هستند و از شیوه ای استاندارد که توسط این پروتکل تعریف شده پیروی می کنند، با فراهم کردن نقشه XML از لینک های سایت و وبلاگمان و ثبت آن در ابزار وبمستر این موتورهای جستجو می توان تا حدود زیادی اطمینان حاصل کرد که تمام محتوای سایت یا وبلاگمان به درستی در دسترس بوده و به موتورهای جستجو معرفی می شوند، البته متاسفانه این سیستم برای وبلاگ هایی که در سرویس دهنده های رایگان داخلی ساخته می شوند معمولا قابل استفاده نیست مگر اینکه خود سرویس دهنده وبلاگ این امکان را فعال کرده باشد.
تکلیفمان را با لینک های داینامیک و استاتیک مشخص کنیم
آدرس ها (URL) در وب معمولا به دو صورت استاتیک و داینامیک تعریف می شوند، تفاوت آدرس های استاتیک با آدرس های داینامیک در این است که در URL های استاتیک پارامترها و علامت های خاص مانند ?، = و... به کار نرفته است، به طور مثال به دو آدرس فرضی زیر توجه کنید:
http://yoursite.com/learn?com=books&id=33 ===> داینامیک http://yoursite.com/learn/books/33 ===> استاتیک
بعضا شاهد این موضوع هستیم که توصیه می شود از URL های استاتیک به جای آدرس های داینامیک استفاده کنیم، چرا که از لحاظ موتورهای جستجو بهینه تر هستند و به لحاظ فنی قابلیت های بیشتری در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهند، به طور مثال بخاطرسپاری یا کپی و به اشتراک گذاری آنها ساده تر خواهد بود، ضمن اینکه به لحاظ مخفی بودن ساختار سیستم مدیریت محتوای سایت می توانند نکته مثبتی در بحث امنیت باشند، به همین دلایل خیلی از مدیران سایت ها و برخی از سیستم های مدیریت محتوا از تکنیک هایی مانند دوباره نویسی (Rewrite) آدرس ها در htaccess استفاده می کنند، اما واقعیت این است که از نظر موتورهای جستجو و قابلیت کاوش و نمایش، فرق چندانی بین یک URL داینامیک با پارامترهای کوتاه و کلیدواژه های خوب با یک آدرس استاتیک وجود ندارد، چرا که امروزه دیگر الگوریتم های ربات های جستجوگر به حدی پیشرفت کرده اند که به راحتی این نوع URL ها را کاوش کرده و ایندکس می کنند، فقط مهم این است که آدرس ها دارای پارامترهای هرچه کم تر (جهت کوتاه تر شدن آنها) و کلیدواژه های مناسب باشند.
از طرفی سایت گوگل در یک مقاله رسمی توصیه می کند در صورتی که مهارت لازم در مدیریت و تبدیل آدرس های استاتیک را ندارید از دوباره نویسی URL های داینامیک خودداری کنید، چرا که ربات جستجوگر این سرویس این نوع آدرس ها را نیز به خوبی شناسایی و از اطلاعات موجود در آنها برای ایندکس بهتر استفاده می کند، از طرفی دوباره نویسی (Rewrite) آدرس ها بعضا مشکلاتی ایجاد می کند، چرا که به لحاظ فنی ایجاد و مدیریت صحیح آدرس ها مخصوصا برای کاربران کم تر حرفه ای کمی سخت تر و پیچیده تر می شود.
در کل URL های داینامیک استاندارد و یکتا که مشکل محتوای تکراری یکسان یا Duplicate Content ایجاد نکنند و با کلمات کلیدی مناسب و کوتاه باشند در مقایسه با URL های استاتیک مشابه فرق چندانی در افزایش یا کاهش رتبه سایت ما ندارند، با این حال اگر مهارت لازم در کار با سرور و فایل htaccess را دارید تبدیل لینک های داینامیک به استاتیک می تواند با رعایت سایر نکات بهینه سازی یک امتیاز مثبت هرچند در حد کم باشد.
لینک به سایت و وبلاگمان را جدی بگیریم
موتورهای جستجو برای ارزش گذاری صفحات وب از اصول و قوانین خاصی که به صورت الگوریتم های پیچیده تعریف می شوند استفاده می کنند، هر چه امتیاز کسب شده ما در این سیستم بیشتر باشد به همان اندازه شانس قرارگیری محتوایمان در رده های بالا نیز در هنگام جستجو بیشتر خواهد بود، اما کسب امتیاز بالا آنطور که به نظر می رسد کار چندان ساده ای نیست و باید فاکتورهای مختلفی را رعایت کنیم از جمله یکی از معیارهای بسیار مهم که در این ارزش گذاری موثر است تعداد لینک و ارجاعی است که به یک صفحه وب از سایر سایت ها، وبلاگ ها، شبکه های اجتماعی و... داده می شود، این سیستم بر اساس تعداد و وزن لینک عمل می کند، یعنی صرف بالا بودن تعداد ارجاع ها به تنهایی کافی نیست باید لینک از سایت ها و وبلاگ هایی باشد که خود دارای ارزش بالایی به لحاظ پیج رنک می باشند، گوگل قبلا این سرویس را به صورت عمومی در دسترس قرار داده بود اما در حال حاضر این رتبه دهی را از حالت نمایش عمومی خارج کرده است، با این حال با اطمینان بالا می توان گفت که این سیستم یا سیستمی مشابه همچنان در الگوریتم های آن به صورت مخفی استفاده می شود، لذا باید به هر روش متعارف که بهترین آن می تواند ارائه محتوای مفید و کاربرپسند باشد، برای فعالیت خود در وب ارجاع و لینک کسب کنیم.
قالب های سازگار با دستگاه های مختلف طراحی کنیم
صفحات وب علاوه بر مانیتورها و صفحه نمایش های عریض در دستگاه های مختلف با ابعاد کوچکتر نیز فراخوانی و نمایش داده می شوند، این روند با همگانی شدن استفاده از گوشی های هوشمند سیر صعودی داشته و اهمیت در نظر گرفتن آن در طراحی قالب های وب بیش از گذشته است.
گوشی های تلفن همراه، تبلت ها، فبلت ها، نوت بوک و لپ تاپ های با صفحه نمایش کوچک همگی طیفی از دستگاه هایی هستند که ممکن است قالب سایت یا وبلاگمان برای اندازه صفحه نمایش آنها طراحی نشده باشد، بخصوص زمانی که طراح قالب از ابعاد ثابت پیکسلی در مقداردهی خاصیت های CSS استفاده می کند این مشکل به وضوح وجود خواهد داشت، به طور مثال اگر عرض در نظر گرفته شده برای قالب 900 پیکسل باشد قاعدتا این قالب در صفحه نمایشی با عرض 450 پیکسل اسکرول خواهد شد، به همین دلیل در روش های جدید راه حل هایی برای سازگاری بیشتر قالب ها با تمام صفحه نمایش ها در هر ابعادی در نظر گرفته شده از جمله استفاده از طراحی واکنش گرا یا Responsive که در آن از تکنیک های خاصی به هنگام طراحی قالب استفاده می شود، فراگیری و تسلط بر این روش نیاز به آموزش های جداگانه دارد اما در این حد بدانیم که داشتن یک قالب وب سازگار با تمام دستگاه ها می تواند یک امتیاز مثبت از نظر SEO باشد چرا که موتورهای جستجو با ابزارهای خاصی می توانند در اصطلاح Mobile-Friendly بودن صفحه وب را تشخیص دهند و بخصوص در هنگامی که کاربران از یک دستگاه با صفحه نمایش کوچک استفاده می کنند، این فاکتور را در نمایش لیست نتایج با درجه اهمیت بالا لحاظ کنند.